Ο τελικός που δεν έπρεπε να γίνει...!
Στο άκουσμα της λέξης «Χέιζελ» το ανθρώπινο μυαλό σταματά… Σκέφτεται και σιωπά, αναρωτιέται και αδυνατεί να συλλάβει το μέγεθος της τραγωδίας… Το νούμερο 39 έρχεται να στοιχειώσει και να κουρσέψει τις θύμησες από ένα απόγευμα που εξελίχτηκε σε εφιάλτη. Γράφει ο Χρηστος Σωτηρακόπουλος.
39 ήταν οι άνθρωποι που έχασαν την ζωή τους στο γήπεδο των Βρυξελλών με όλα όσα εξελίχτηκαν πριν την έναρξη του 30ουτελικού της διοργάνωσης ανάμεσα στη Γιουβέντους και τη Λίβερπουλ, σαν σημερα, 29 Μαίου του 1985... Θα έπρεπε να ήταν η μεγαλύτερη γιορτή και εξελίχτηκε στον απόλυτο εφιάλτη!
Εμοιαζε με σκηνικό για το πιο ονειρικό τελικό στην ιστορία του θεσμού. Ποτέ μέχρι τότε, στα τριάντα χρόνια της διοργάνωσης οι (χωρίς αμφιβολία) κορυφαίες του πλανήτη για μία οκταετία ομάδες θα διασταύρωναν τα ξίφη. Αυτό το συναπάντημα εξελίχτηκε σε εφιάλτη, μία εκατόμβη αθώων ψυχών που το μόνο λάθος του ήταν πως βρέθηκαν στο σημείο που ο χάρος είχε προαποφασίσει να στήσει καρτέρι. Μέχρι τη στιγμή που άνοιξαν οι πύλες του Αδη και μία αλληλουχία τραγικών γεγονότων θα έφτιαχνε το παζλ της καταστροφής, κανείς δεν έμοιαζε να αντιδρά με καθαρό μυαλό. Και όμως αυτό που συνέβη στη βελγική πρωτεύουσα έμοιαζε σαν το σύννεφο που πυκνώνει και έρχεται από μακριά. Όλα τα προηγούμενα χρόνια υπήρχαν προβλήματα αλλά η ΟΥΕΦΑ (χώνοντας το κεφάλι στην άμμο) αρνιόταν να τα αντιμετωπίσει, πιστεύοντας πως θα εξαφανίζονταν από μόνα τους!
Οι «πολεμικές» εικόνες κάθε χρόνο αυξάνονταν με μαθηματική πρόοδο. Από το 1974 όταν οι οπαδοί της Τότεναμ και της Φέγενορντ ουσιαστικά διέλυσαν το κέντρο του Ρότερνταμ πριν τον τελικό του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ, τα κρούσματα ήταν διαρκή και επαναλαμβανόμενα. Στις 11 Μαΐου του 1985, όταν ένας φίλος της Λιντς Γιουνάιτεντ δολοφονήθηκε σε συμπλοκές αντιπάλων οπαδών μετά από παιχνίδι με την Μπέρμιγχαμ, ακουγόταν το πολλοστό καμπανάκι. Τίποτα και πάλι. Τι και αν εκατοντάδες οπαδοί μονομαχούσαν λυσσαλέα εντός γηπέδου, με την επέμβαση της αστυνομίας να είναι απαραίτητη για να επανέλθει η ηρεμία, έμελλε να μην είναι αυτή η «μάχη» ούτε καν πρωτοσέλιδο, την επόμενη μέρα αφού θα επισκιαζόταν από τα όσα είχαν λάβει χώρα στο Μπράντφορντ. Στο «Βάλει Παρέιντ», έδρα της τοπικής ομάδας, έπειτα από φωτιά που έπιασε σε μία από τις εξέδρες του γηπέδου και επειδή ήταν από ξύλο εξαπλώθηκε γρήγορα, 53 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε μία από τις πιο μαύρες ημέρες στην ιστορία του ποδοσφαίρου.
Δεκαοκτώ ημέρες μετά και ενώ ο κόσμος ακόμα προσπαθούσε να ξεπεράσει το σοκ, οι Αγγλοι και οι Ιταλοί οπαδοί θα βρίσκονταν στις Βρυξέλλες για τον τελικό του Κυπέλλου πρωταθλητριών. Το φαινόμενο του χουλιγκανισμού ήταν σε έξαρση και για αυτό η Λίβερπουλ είχε εκφράσει την αντίθεση της στην απόφαση της ΟΥΕΦΑ και της τοπικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας να επιτρέψουν την πώληση εισιτηρίων στην βελγική πρωτεύουσα, κάτι που σήμαινε ότι κάποιοι θα αντάμωναν στην ίδια εξέδρα. Επίσης η αγγλική αστυνομία είχε ζητήσει να απαγορευτεί η πώληση μπύρας για τη συγκεκριμένη μέρα αλλά οι βελγικές αρχές απάντησαν πως δεν μπορούσαν να στερήσουν από τα καταστήματα την ευκαιρία να βγάλουν κέρδος από τη πώληση οινοπνεύματος σε μία τέτοια μέρα!
Η βελγική μπύρα, εύγευστη όσο ελάχιστες αλλά και με διπλάσιο δείκτη αλκοόλ σε περιεκτικότητα έρρεε άφθονη και ήταν η σπίθα στην μπαρουταποθήκη που θα τίναζε τα πάντα στον αέρα.
Το γήπεδο, που σήμερα είναι υπερσύγχρονο τότε ήταν εγκαταλελειμμένο και ακατάλληλο για να στεγάσει καλά καλά τον τελικό του κυπέλλου Βελγίου, πολλώ δε μάλλον του πιο σπουδαίου αγώνα της χρονιάς! Τα προβλήματα ξεκίνησαν περίπου μία ώρα πριν έναρξη του αγώνα. Τόσο στο κέντρο των Βρυξελλών, όσο και γύρω από το «Χέιζελ» η αστυνομία είχε φέρει εις πέρας την αποστολή της, με δυσκολία και ελάχιστες συλλήψεις. Αλλά στις εξέδρες Υ και Ζ , πίσω από τη μία εστία, παραμόνευε η καταστροφή. Οι οπαδοί των δύο ομάδων χωρίζονταν μόνο από ένα μικρό κιγκλίδωμα και ταυτόχρονα η παρουσία μικρής αστυνομικής δύναμης δεν εξασφάλιζε τίποτα. Ολα ξεκίνησαν όταν κάποιος πέταξε ένα μπουκάλι. Σύντομα, υπήρξε ανταλλαγή αντικειμένων. Οι αστυνομικοί ήταν δραματικά λίγοι για να μπορέσουν να σταματήσουν το κακό εν τη γενέσει του.
Οι οπαδοί της Γιουβέντους οπισθοχωρούσαν προς τις κάτω σειρές της εξέδρας, στριμώχνοντας όσους βρίσκονταν εκεί. Το χώρισμα με τον αγωνιστικό χώρο υποχώρησε. Οι σκηνές που ακολούθησαν προκαλούν ρίγη. Οι στιγμές «πάγωσαν» αρκετούς αστυνομικούς, όπως ομολόγησε αργότερα υψηλόβαθμος αξιωματικός. Χρειάστηκαν ελάχιστα λεπτά πριν αρχίσει να προσφέρεται ιατρική βοήθεια, όμως για 39 ανθρώπους ήταν ήδη αργά. Τα επεισόδια δεν σταμάτησαν εκεί. Η αστυνομία έκρινε σκόπιμο να επιτεθεί σε μερίδα οπαδών της Λίβερπουλ, εξαπολύοντας ανθρωποκυνηγητό στις εξέδρες. Αυτό επέτρεψε σε εκατοντάδες Ιταλούς να εμπλακούν με αποτέλεσμα η κατάσταση να εκτροχιαστεί τελείως. Καθώς ολοένα πλήθαιναν οι αστυνομικές δυνάμεις, ο Τζο Φάγκαν εμφανίστηκε στον αγωνιστικό χώρο κάνοντας έκκληση για ηρεμία. Το ίδιο έπραξαν και κάποιοι παίκτες της Γιουβέντους. Πίσω από την εξέδρα Ζ είχαν στηθεί υπαίθρια ιατρεία προκειμένου να παρασχεθούν οι πρώτες βοήθειες στους τραυματίες. Οι αστυνομία περικύκλωσε τον αγωνιστικό χώρο και μία ώρα και 28 λεπτά μετά την προκαθορισμένη ώρα έναρξης του τελικού οι δύο ομάδες βγήκαν στο γήπεδο. Μία απόφαση της ΟΥΕΦΑ που καταδικάστηκε από όλους και που είχε ως σκεπτικό πως θα υπήρχε πρόβλημα αν ζητούσε την εκκένωση του γηπέδου χωρίς να γίνει παιχνίδι!
Είναι ολοφάνερο πως ο Ελβετός Ντάινα μπήκε στο γήπεδο με μόνη σκέψη να δώσει ότι βοήθεια χρειαζόταν στη Γιούβε, προκειμένου να φύγει με το Κύπελλο, συμψηφίζοντας (με δική του πρωτοβουλία ή των ανωτέρω του το ίδιο αισχρό ήταν) τις αθώες ψυχές με ένα Κύπελλο. Οι Ιταλοί ισχυρίζονται ακόμα και σήμερα πως δεν ήξεραν για νεκρούς κάτι που επέμενε να λέει και ο Πλατινί, στις φορές που είχα την ευκαιρία να μιλήσω μαζί του.Αντίθετα οι της Λίβερπουλ λένε πως ήξεραν πως υπάρχουν θύματα. Ο Ιαν Ρας μου έχει πει προσωπικά πως ήξεραν για τρεις νεκρούς και πως τους είπα πως ο αγώνας έπρεπε να γίνει για να μη έχουμε και άλλους. Ο Ρόνι Γουίλαν λέει πως αν ήξεραν πως υπήρχαν νεκροί δεν θα έπαιζαν. Ο εξαιρετικός Ιρλανδός χαφ που ήταν κλειδί στις επιτυχίες της Λίβερπουλ, ήρθε στην Ελλάδα το 1999, όταν ο Λουκάς Σιότροπος (τότε πρόεδρος στον Πανιώνιο) τον έφερε προπονητή και οδήγησε τον «ιστορικό» στα προημιτελικά του Κυπέλλου Κυπελλούχων, ήταν χείμαρρος στις κουβέντες μας και δεν κρυβόταν πίσω από το δάχτυλο του. «Οι οπαδοί μας έφταιγαν και εκείνο τα Κύπελλο δεν είχε αξία, έπρεπε να το πάρει, χωρίς αγώνα, η Γιουβέντους» έλεγε και υπογράμμιζε πως όταν ετοιμάζονταν για να βγουν στο γήπεδο, επικρατούσε απόλυτη σιγή και άκουγες μόνο τις τάπες από τα παπούτσια!
Το Κύπελλο δια χειρός …Ντάινα, πήγε στη «Κυρία» όταν ο Ελβετός διαιτητής υπέδειξε πέναλτι σε ανατροπή του Μπόνιεκ από τον Γκιλέσπι τουλάχιστον ένα μέτρο έξω από την περιοχή της Λίβερπουλ, το οποίο εκτέλεσε εύστοχα ο Μισέλ Πλατινί (57'). Ακόμα χειρότερη εντύπωση προκάλεσε το ότι ο Γάλλος σούπερσταρ μετά τα όσα είχαν συμβεί στις κερκίδες, πανηγύρισε έξαλλα το τέρμα του! Αν και ζήτησε συγγνώμη πολλά χρόνια αργότερα, εκείνη η εικόνα στιγμάτισε την καριέρα του! Ο Ντάινα έκλεισε αργότερα τα μάτια σε πεντακάθαρο πέναλτι υπέρ της Λίβερπουλ, αναγκάζοντας τον Γιάννη Διακογιάννη στη ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση της ΕΡΤ να πει: «Είπαμε αξίζει και πρέπει να πάρει και η Γιουβέντους κάποια μέρα το τρόπαιο αλλά όχι και έτσι»!
Η πρωθυπουργός της Βρετανίας, Μάργκαρετ Θάτσερ δεν περίμενε την ΟΥΕΦΑ να πάρει αποφάσεις και ζήτησε το ίδιο βράδυ από τον πρόεδρο της αγγλικής ομοσπονδίας Σερ Μπέρτ Μίλιτσιπ να αποσύρει όλες τις ομάδες από τα Κύπελλα Ευρώπης. Η ίδια είπε επίσης πως η ντροπή και όλη η ευθύνη ήταν στους Αγγλους οπαδούς. Η τιμωρίαπου επέβαλλε την μεθεπόμενη μέρα η ΟΥΕΦα ήταν αορίστου χρόνου μέχρι «να ομαλοποιηθεί η κατάσταση» και έμελλε να κρατήσει τελικά μέχρι το 1990. Η Λίβερπουλ δεν επέστρεψε έως το 1991-92 και ο Τζο Φάγκαν που ήδη είχε ανακοινώσει, πριν τον τελικό πως θα αποχωρούσε, με λυπημένο ύφος που δεν άφηνε παρερμηνείες δήλωνε στη τηλεόραση του BBC «Χαίρομαι που αποχωρώ γιατί αυτό το ποδόσφαιρο με το μίσος και την οργή δεν μου ταιριάζει». Διάδοχος του θα αναλάμβανε ο Κένι Νταλγκλίς, που θα οδηγούσε μετά από δώδεκα μήνες την ομάδα του στο νταμπλ, αλλά που και ο ίδιος είχε πληγωθεί πολύ από τις εικόνες του Χέιζελ.
Η Γιουβέντους πήρε εκείνο το βράδυ το τρόπαιο, ωστόσο για τους οπαδούς της η βραδιά θα είναι αιώνια συνδεδεμένη με τον θρήνο και όχι με τον θρίαμβο!
