Η νύχτα που ένα άγνωστο παιδί ανέβασε την Άστον Βίλα στο θρόνο της Ευρώπης!
Είναι μία από τις πιο ωραίες ποδοσφαιρικές ιστορίες, με πρωταγωνιστή ένα παιδί που ούτε φαντάζονται πως το επίσημο αγωνιστικό του ντεμπούτο θα γινόταν στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης και μαζί μια ιστορική ομάδα θα κατακτούσε το σπουδαιότερο τρόπαιο. Ο Χρήστος Σωτηρακόπουλος γράφει για την απίθανη ιστορία της Αστον Βίλα που το 1982 νίκησε τη Μπάγερν και πήρε το τρόπαιο του πρωταθλητή Ευρώπης αλλά πέντε χρόνια μετά είχε υποβιβαστεί!
Στην Αγγλία, ήταν πάντα ένας σύλλογος μεγάλος η Αστον Βίλα. Στον 19ο αιώνα είχε πρωταγωνιστήσει στο να εξελιχτεί το άθλημα, και το 1981 θα έβγαινε από τον λήθαργο και θα έπαιρνε το πρώτο πρωτάθλημα μετά από επτά δεκαετίες! Η Αστον Βίλα, με έτος ίδρυσης το 1888, είχε ήδη κατακτήσει επτά πρωταθλήματα Αγγλίας και ισάριθμα Κύπελλα συν ένα νταμπλ το μακρινό 1897, ωστόσο μόλις το 1971 ήταν στην Τρίτη κατηγορία και κανείς δεν περίμενε πως 10 χρόνια μετά θα ήταν πρωταθλήτρια και πάλι!
Η δύναμη των οπαδών της ήταν τεράστια και καθοριστική η συμβολή τους στην ευρωπαϊκή πορεία που ακολούθησε. Μία επιτυχία που κατακτήθηκε εν μέσω προβλημάτων και εσωτερικών αναταράξεων. Η λίστα των «θυμάτων» του πολυεκατομμυριούχου ιδιοκτήτη Νταγκ Ελις στο ξεκαθάρισμα που επιχείρησε, περιελάμβανε και τον Ρον Σόντερς, τεχνικό που είχε οδηγήσει τους «χωριάτες» στην κατάκτηση του τίτλου το 1980-81. Ο Σόντερς, γνωστός για το καυστικό του χιούμορ, ωθήθηκε προς την πόρτα της εξόδου λίγο πριν από τα προημιτελικά του Κυπέλλου Πρωταθλητριών.
Κάλλιο πολύ αργά παρά ποτέ!
Για να καταλάβει κανείς τι συνέβη, πρέπει να εμβαθύνει λίγο στην περίπτωση. Ο Σόντερς φεύγοντας από το γραφείο του, τον Φλεβάρη του 1982 ορκίστηκε να μην ξαναπατήσει το πόδι του στο «Βίλα Παρκ»! Τα τήρησε μέχρι το 2007. Το να μην έχειςεπισκεφτεί για σχεδόν 25 χρόνια το γήπεδοπου έζησες τις μεγαλύτερες στιγμές τηςζωής σου, ακούγεται τρελό, αλλά για αυτόν ήταν θέμα τιμής. Χρειάστηκε να περάσουν δυόμιση δεκαετίες για να βραβευτεί από τοσύλλογο που οδήγησε στην κορυφή τηςΕυρώπης και έστω και καθυστερημένα αποκαταστάθηκε μία μεγάλη αδικία.
Γιατί αυτός ο άνθρωπος δημιούργησε ένα αντίστοιχο θαύμα με εκείνο του Κλαφ και της Φόρεστ! Ανέλαβε τη Βίλα το 1974, όταν πελαγοδρομούσε στη Β’ κατηγορία, αφού στη δεκαετία του ‘60 άρχισε να φθίνει και κατέληξε για πρώτη φορά στην ιστορία της ακόμα και στην τρίτη κατηγορία. Λίγο πριν την χρεωκοπία την ανέλαβε ο επιχειρηματίας Νταγκ Ελις και με την άφιξη του Ρον Σόντερς η ανάκαμψη ήταν θεαματική.
Η επιστροφή στη μεγάλη κατηγορία και η κατάκτηση του Λιγκ Καπ με νίκη επί της Νόριτς στο Γουέμπλει με 1-0 το 1975, ήρθε με νέα παιδιά που συγκέντρωσε από τις γύρω περιοχές τω Μίντλαντς, με ελάχιστα χρήματα από μικρότερες κατηγορίες. Το 1976-77 πήρε ξανά το Λιγκ Καπ μετά από μία ..μαραθώνιασειρά τελικών κόντρα στην Εβερτον ( 0-0, 1-1 και σε ένα συγκλονιστικό τρίτο ματς 3-2), ενώ στο πρωτάθλημα ήρθε τέταρτη! Ο Σόντερς που είχε αποκληθεί «ο σιδερένιος Ρον» λόγω της αυστηρής πειθαρχίας που επέβαλλε στα αποδυτήρια, δημιούργησε σιγά σιγά την ομάδα που θα έκανε τον κόσμο να κοιτάει με περιέργεια και θαυμασμό!
Το 1980-81 χρησιμοποιώντας μόλις 14 ποδοσφαιριστές οδήγησε την Αστον Βίλα στο πρώτο της πρωτάθλημα μετά από 71 χρόνια. Με τον νεαρό Γκάρι Σόου και τον ταχύτατο Τρέβορ Μόρλει στα άκρα, διέθετε ένα βαρύ σέντερ φορ (που απέτυχε στη Νότιγχαμ Φόρεστ) τον Πίτερ Γουίδ. Στα χαφ ο Γκόρντον Κάουανς , ο αρχηγός Ντένις Μόρτιμερ και ο Ντες Μπρέμνερ δεν έχασαν ματς όλη την χρονιά. Στην άμυνα ο Αλαν Εβανς με τον Κεν Μακ Νόουτ προστάτευαν την εστία του βετεράνου Τζίμι Ρίμερ.
Μια διαφωνία ωστόσο για το συμβόλαιο τουΣόντερς με το σύλλογο έμελλε να γίνει η αιτία της απομάκρυνσης του. Το Φεβρουάριο του 1982 και ενώ η Βίλα είχε φτάσει στα προημιτελικά του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, ο Αγγλος τεχνικός υπέβαλλε την παραίτηση του. «Πίστευε πωςδεν θα γινόταν δεκτή και πως ο κόσμος θα έπαιρνε το μέρος του σε αντίθετη περίπτωση» έγραψε, χρόνια αργότερα, στο εξαιρετικό βιβλίο Moving the goalposts ο Εντ Χόρντον. «Ο Ρον όταν διαπίστωσε πωςο Ελις δεν ενδιαφερόταν να ακούσει τοπρόβλημα του δεν αντέδρασε πιστεύοντας πως οι παίκτες θα έλεγαν κάτι. Τίποτα δεν συνέβη και ένοιωσε προδομένος!». Η αποπομπή του έδωσε την ευκαιρία στον υπεύθυνο του τμήματος σκάουτινγκ τηςΑστον Βίλα, Τόνι Μπάρτον, να βγει στην επιφάνεια και να οδηγήσει τους «χωριάτες» στην καταξίωση!
«Λαθρεπιβάτης της επιτυχίας»!
Στις 26 Μαίου του 1982 στη βραδιά που κανονικά θα αποτελούσε την κορυφαία στιγμή στην ζωή του Σόντερς, η διοίκηση έκανε το τεράστιο ατόπημα και δεν τον κάλεσε στο Ρότερνταμ για τον τελικό κόντρα στην Μπάγερν. Οι εφημερίδες έγραψαν για την αχαριστία του προέδρου που έδιωξε σαν σκυλί τον άνθρωπο που αναγέννησε τους «Βίλανς» και ο Μπράιαν Γκλάνβιλ, πάντα καυστικός στο βιβλίο του«The European Cup» δεν διστάζει να αποκαλέσει «λαθρεπιβάτη της επιτυχίας» τον Τόνι Μπάρτον!
Οι «Χωριάτες» ξεκίνησαν με εύκολες νίκες με την ισλανδική Βαλούρ Ρέικιαβικ και στη συνέχεια λαχτάρησαν με την Ντιναμό Βερολίνου (πρόκριση χάρη στα εκτός έδρας γκολ) έβγαλαν οριακά την Ντιναμό Κιέβου (0-0 2-0) και την Αντερλεχτ (0-0 1-0) για να δώσουν το παρών στον τελικό του Ρότερνταμ.
Το σύστημα κληρώσεων της ΟΥΕΦΑ, «επέτρεψε» να συγκρουστούν στον πρώτο γύρο Γιουβέντους και Σέλτικ. Η «Κυρία» ανέτρεψε το 1-0 της Γλασκώβης με κορυφαίο τον Πάολο Βίρντις αλλά έπεσε πάνω στην Αντερλεχτ και αποκλείστηκε χάνοντας και με τραυματισμό τον Ρομπέρτο Μπέτεγκα, που θα έμενε καιρό έξω και δεν θα προλάβαινε καν το ιταλικό θρίαμβο στο ισπανικό Μουντιάλ!
Στον δεύτερο γύρο ήρθε ακόμα μία δυνατή μονομαχία ανάμεσα σε Μπενφίκα και Μπάγερν. Στην «8άδα» βρέθηκαν τέσσερις ομάδες από το «ανατολικό μπλοκ», όμως μόνο μία εξ αυτών μπόρεσε να προχωρήσει. Η ΤΣΣΚΑ Σόφιας, συνεχίζοντας τις επιδόσεις της απέναντι στους κατόχους του τροπαίου, κατάφερε να αποκλείσει την Λίβερπουλ ανατρέποντας στην Βουλγαρία με 2-0 στην παράταση, την ήττα της στο πρώτο ματς με 1-0. Αυτή ήταν η μόνη μεγάλη έκπληξη και ιστορικά μετέτρεψε τους Βουλγάρους στη μοναδική ομάδα που ενώ έχει αποκλείσει τρεις φορές τον εν ενεργεία πρωταθλητή, η ίδια δεν φόρεσε ποτέ το στέμμα!
Στα ημιτελικά παρά το ότι προηγήθηκε 3-0 στην αρχή, στη Σόφια, η ΤΣΣΚΑ δεν μπόρεσε να λυγίσει την Μπάγερν που μείωσε και έχασε 4-3. Στη ρεβάνς με ένα επιβλητικό 4-1 θα έπαιρνε το εισιτήριο για τον τελικό.
Ο εφιάλτης λεγόταν... Σπινκ
Οι Βαυαροί προετοιμάζονταν στην Ολλανδία και θεωρώντας εύκολο το έργο τους απέναντι στην Βίλα, είχαν ήδη το μυαλό τους στο ευρωπαϊκό Σούπερ Καπ. Η Μπαρτσελόνα είχε μόλις κατακτήσει το Κύπελλο Κυπελλούχων και μια «σύγκρουση» με τους Καταλανούς θα έκανε τους τηλεοπτικούς σταθμούς να σχηματίσουν ουρές προκειμένου να εξασφαλίσουν τα δικαιώματα. Το μυαλό των υπευθύνων της Μπάγερν ταξίδευε ακόμα πιο μακριά. Στο ταξίδι για το Τόκιο και στην πιθανή συμμετοχής του στον τελικό του Διηπειρωτικού Κυπέλλου, το οποίο θα τους εξασφάλιζε 500.000 δολάρια. Η υπεροψία των Γερμανών αποτυπώθηκε με τον καλύτερο τρόπο στις δηλώσεις του αμυντικού της ομάδας Βόλφγκανγκ Ντρέμλερ: «Το κύπελλο είναι δικό μας. Οτιδήποτε άλλο είναι πολύ φανταστικό για να το πιστέψουμε» γράφει στο βιβλίο «Fields of glory paths of gold» ο Κέβιν Κόνολι και εξηγεί πως δεν περίμεναν ποτέ αντίσταση από την Αστον Βίλα.
Όμως θα ήταν η νύχτα του άγνωστου Νάιτζελ Σπινκ. Ο αναπληρωματικός τερματοφύλακας αντικατέστησε μόλις στο 10ο λεπτό τον τραυματία Τζίμι Ρίμερ. Έχοντας μόλις ένα ματς στην καριέρα του (και αυτό το 1978 στο Λιγκ Καπ) πραγματοποιώντας σωρεία επεμβάσεων και κράτησε την εστία του ανέπαφη στο επίσημο ντεμπούτο του!
Ο άγραφος νόμος του ποδοσφαίρου θέλει αυτόν που χάνει της ευκαιρίες να δέχεται και η Μπάγερν δεν αποτέλεσε την εξαίρεση στον κανόνα. Η Αστον Βίλα, μετά από προσπάθεια του Τρέβορ Μόρλει και πλασέ του Πίτερ Γουίδ (67') βρήκε τον δρόμο προς τα δίχτυα του Μάνφρεντ Μίλερ και αποχώρησε θριαμβεύτρια από τον αγωνιστικό χώρο του «Ντε Κάιπ».
Ηταν μία βραδιά που όλα της πήγαν πρίμα και παρότι τερμάτισε 13η στο πρωτάθλημα θα γινόταν πρωταθλήτρια Ευρώπης μόλις 12 χρόνια μετά τη χρονιά που παραλίγο να υποβιβαζόταν στην Δ’ κατηγορία!
Οσο για τον Σόντερς, αυτός ανέλαβε την «αιώνια εχθρό» Μπέρμιγχαμ και κατάφερε στο 1982- 83 να νικήσει (μέσα και έξω) τηνΑστον Βίλα δίνοντας την ευκαιρία στους οπαδούς των «μπλε» να κάνουν πλάκα με ένα πανό έξω από το «Σεν Αντριους» που έγραφε «Εδώ είναι η έδρα των αληθινών πρωταθλητών Ευρώπης»!
Δεν ξαναπέρασε την πύλη του γηπέδου σαν φίλος μέχρι τη μέρα που ο Αμερικανός Ράντι Λέρνερ, το 2007, όταν αγόρασε το σύλλογο, πήρε την απόφαση μετά από εισήγηση που του έγινε να τον τιμήσει σε ένα ματς κόντρα στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. «Είμαι ευτυχισμένος που επιστρέφω στο ποδοσφαιρικό μου σπίτι» είπε ο Σόντερς περνώντας εκείνη τη μέρα τηπόρτα των VIP του «Βίλα Παρκ». Και κάθεμία από τις φωτογραφίες που κάλυπταν τους τοίχους θαρρείς πως είχαν ζωντανέψει!
