Όταν το πέναλτι ξεπερνά τα όρια και μετατρέπεται σε ποίημα....
«Η απόκρουση στο πέναλτι είναι όπως ο πρώτος στίχος σ' ένα ποίημα. Καθαρή έμπνευση». Και πως να μη βγάλεις χαρτί και στυλό, βάζοντας κάτω όλους τους κουλτουριάρικους προβληματισμούς σου για να γράψεις κάτι καλό; Σαν εκείνες τις εμπνεύσεις που δεν «έγραφαν», αντιμετωπίζοντας τον κορυφαίο Σοβιετικό τερματοφύλακα, Λεβ Γιασίν.
Αναμένοντας το Παγκόσμιο Κύπελλο, κάθε φορά, τέσσερα ολόκληρα χρόνια, παρακαλάς κάποιοι αγώνες να κρατούσαν λίγο παραπάνω. Ακόμη και αν το θέαμα για 90 λεπτά δε δικαιώνει την προσμονή, σε σημείο που σνομπάρεις τις μεταμεσονύχτιες αναλύσεις και επαναλήψεις, όταν ο νικητής κρίνεται στη διαδικασία των πέναλτι το πράγμα αλλάζει.
Έχοντας φτάσει στους «4» της διοργάνωσης, με την κλεψύδρα προς τον τελικό να αδειάζει πιο γρήγορα και από 100άρι του Μπολτ, κάποιες αναμετρήσεις μας ανάγκασαν να ανοίξουμε ακόμη μια μπύρα και να την πιούμε στην υγεία των γκολκίπερ.
Είναι η στιγμή που φαντάζει αιώνας, το τέρμα μετατρέπεται σε κλειδαρότρυπα και στενεύει ολοένα και πιο πολύ, καθώς τα κουρασμένα βήματα πλησιάζουν την άσπρη βούλα και το μυαλό φωνάζει «μην αστοχήσεις». Ψυχοφθόρο ή ευχάριστο παιχνίδι μέχρι τελικής πτώσεως; Εκτελεστής ή τερματοφύλακας; Τύχη ή «ψάρεμα»; Μια εντυπωσιακή διαδικασία, που κολλά το πρόσωπό σου στην οθόνη, σε ιδρώνει και σε αναγκάζει να διαλέξεις στρατόπεδο, όπως ο... τέρμας τη γωνία του.
Υπάρχει άραγε ιδανική εκτέλεση κι' αν ναι, τότε ποια είναι; Το επανορθωτικό λάκτισμα (πέναλτι δηλαδή), για να μιλάμε και λίγο πιο κουλτουριάρικα μπας και βγάλουμε καμιά άκρη, είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων, αφού το να εστιάσεις σε ένα μόνο σημείο φαντάζει τόσο ανούσιο όπως τα φιλικά προετοιμασίας. Για να μη μακρηγορούμε, σύμφωνα με έρευνες η πίεση κατά τη διάρκειας της διαδικασίας ανεβαίνει, ανάλογα με τη διοργάνωση. Λογικό, αν αναλογιστεί κανείς πως η ευστοχία της τάξεως του 80% πέφτει κατά 10 ολόκληρες μονάδες σε ένα Παγκόσμιο Κύπελλο. Ενδεχομένως, μια καλή δικαιολογία και άλλοθι για τους άστοχους Κολομβιανούς. Στατιστικά μιλώντας, η ομάδα που θα αποφασίσει να εκτελέσει πρώτη έχει ένα πλεονέκτημα, ήτοι 60-65%, να βγει αλώβητη, κάτι που ίσως σκεφτόταν ο Σέρχιο Ράμος όταν κλήθηκε να διαλέξει, με τον Ντε Χέα πάντως να μην τον δικαιώνει για την επιλογή του. Και μιας και πιάσαμε τους τερματοφύλακες, ο Ισπανός αποτελεί το ιδανικό παράδειγμα του επόμενου παράγοντα, αφού το 95% των τερματοφυλάκων δεν μένουν ακούνητοι στην εστία τους, διαλέγοντας μια γωνία για να πέσουν ή για να κλάψουν. Αυτό φυσικά και έχει εξήγηση, αφού κανείς δε θα γιουχάρει τόσο αν προσπάθησες, όσο αν κάτσεις και το φας όρθιος.
Συνεχίζοντας, στο παιχνίδι μπαίνει και η τύχη, αστάθμητος παράγοντας σε μια τόσο αμφιλεγόμενη διαδικασία. Με βάση το γεγονός πως ο τερματοφύλακας είναι μόνο ένας και οι εκτελεστές εναλλάσσονται τουλάχιστον πέντε φορές, μοιάζει να έχουν και το πάνω χέρι. Μια συνηθισμένη τακτική είναι η επιλογή της ίδιας γωνίας, με τους παίκτες να προαποφασίζουν ενδεχομένως μια μεριά και τον άμοιρο κίπερ να επιλέγει διαρκώς την αντίθετη. Πως ονομάζεται αυτό; η πλάνη του τζογαδόρου, αφού υπάρχει η πεποίθηση πως όταν κάτι επαναλαμβάνεται, κάποια στιγμή άμεσα θα σταματήσει. Το μόνο που τελικά σταματάει είναι η πορείας τη ομάδας, αφού ο «άσσος» της εστίας τελικά δεν είχε... άσσους στα γάντια και ετοιμάζει βαλίτσες -μαζί με το υπόλοιπο τιμ- για την επιστροφή.
Έχοντας ισοπεδώσει τους τερματοφύλακες, ας περάσουμε να δούμε και τι ψάρια πιάνουν οι εκτελεστές. Με βάση τις έρευνες, ο χειρότερος παίκτης έχει περισσότερες πιθανότητες να ευστοχήσει αν βαρέσει πέναλτι πρώτος, σημαντική λεπτομέρεια για τους γείτονες Ιταλούς που ακόμη θυμούνται την εφιαλτική επιλογή του Τζάτζα. Ακόμη, οι νεότεροι μοιάζουν πιο εύστοχοι από τους παλιούς, ενώ η κούραση από τα 120 αγωνιστικά λεπτά δεν παίζει κανένα απολύτως ρόλο, σε αντίθεση με τη θέση που αγωνίζεται ο παίκτης. Είθισται, οι φορ να εκτελούν τελευταίοι, ενώ όταν κατευθύνεται μπακ στην «άσπρη βούλα» αρχίζουν οι προσευχές. Έχει παρατηρηθεί, πως οι πιο συνηθισμένοι εκτελεστές είναι οι χαφ, με τους Μόντριτς και Κόβασιτς πάντως ακόμη να ευχαριστούν τον Σούμπασιτς για τις επεμβάσεις του. Αυτό συμβαίνει γιατί μια ομάδα έχει ποικιλία τέτοιων ποδοσφαιριστών, σε σχέση με τους υποψήφιους επιθετικούς, αλλά και γιατί παρουσιάζονται πιο τεχνίτες έναντι των αμυντικών. Εννοείται, οι Βίντα και Τρίπιερ βγαίνει από αυτή την κατηγορία. Επιπλέον, οι παίκτες που πανηγυρίζουν έντονα όταν ευστοχούν, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να είναι και οι νικητές, με τον Ρονάλντο φυσικά να το επιβεβαιώνει. Ενώ, όταν ο εκτελεστής ενδώσει στα mind games του τερματοφύλακα, μελετώντας τις κινήσεις του και μη έχοντας αποφασίσει τη γωνία που θα σουτάρει, είναι πιθανό να κρύψει το πρόσωπό του με τη φανέλα, παίρνοντας μαθήματα από τον Κόκε.
Σε περίπτωση λοιπόν που επικεντρωθεί κάποιος στις στατιστικές έρευνες, ίσως και να βρει το ιδανικό πέναλτι, σύμφωνα πάντα με τις αριθμητικές μετρήσεις. Επειδή όμως στατιστικό ποδόσφαιρο δεν υπάρχει ή καλό θα ήταν να μην το ανακαλύψει ποτέ κανείς, έχουμε μερικά 90λεπτα ακόμη να χαρούμε και να παρακαλάμε, εκτός από την ημέρα που αγωνίζεται η ομάδα μας, το ματς να κριθεί στα πέναλτι. Μέχρι τότε, «ένα τσιγάρο να καλμάρω κι 'ένα ποτό για να σφίξουν οι μύες», μοιάζει πως ήταν το μυστικό της επιτυχίας του Γιασίν. Ίσως ο Πίκφορντ να πρόλαβε να κάνει δύο... τζούρες, πριν στηθεί κάτω από τα γκολποστ.
Έλενα Χαριτάκη
