Ο τελικός που θα έπρεπε να μη γίνει!
Στο άκουσμα της λέξης «Χέιζελ» το ανθρώπινο μυαλό σταματά στο νούμερο 39: τόσοι άνθρωποι έχασαν την ζωή τους στο γήπεδο των Βρυξελλών με όλα αυτά που εξελίχτηκαν πριν την έναρξη του 30ου τελικού της διοργάνωσης ανάμεσα σε Γιουβέντους και Λίβερπουλ στις 29 Μαΐου του 1985. Γράφει για τη πιο μαύρη νύχτα ο Χρήστος Σωτηρακόπουλος.
Έπρεπε να ήταν η απόλυτη γιορτή, έμοιαζε με τελικό όνειρο αφού ήταν (χωρίς αμφιβολία) οι κορυφαίες του πλανήτη τη δεδομένη στιγμή. Αυτό το ονειρικό συναπάντημα εξελίχτηκε σε εφιάλτη, μία εκατόμβη αθώων ψυχών που το μόνο λάθος του ήταν πως βρέθηκαν στο σημείο που άνοιξαν οι πύλες του Άδη, από μία αλληλουχία τραγικών γεγονότων. Γιατί αυτό που συνέβη στη βελγική πρωτεύουσα έμοιαζε σαν σύννεφο που πυκνώνει και έρχεται από μακριά. Δεν ξάφνιασε γιατί όλα τα προηγούμενα χρόνια υπήρχαν προβλήματα αλλά η UEFA χώνοντας το κεφάλι στην άμμο αρνιόταν να τα αντιμετωπίσει, πιστεύοντας πως θα εξαφανίζονταν από μόνα τους.
Οι «πολεμικές» εικόνες κάθε χρόνο αυξάνονταν, αλλά αυτό που έγινε στις 12 Μαΐου του 1985 είχε σοκάρει όλο τον κόσμο και εδώ υπήρχε η άτυχη στιγμή και όχι οποιοδήποτε κρούσμα βίας. Στο Μπράντφορντ στο «Βάλει Παρέιντ», έδρα της τοπικής ομάδας, έπειτα από φωτιά που έπιασε σε μία από τις εξέδρες του γηπέδου, επειδή ήταν από ξύλο εξαπλώθηκε γρήγορα με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 53 άνθρωποι, σε μία από τις πιο μαύρες ημέρες στην ιστορία του ποδοσφαίρου.
Δεκαοκτώ ημέρες μετά και ενώ ο κόσμος ακόμα προσπαθούσε να ξεπεράσει το σοκ, οι Άγγλοι και οι Ιταλοί οπαδοί βρίσκονταν στις Βρυξέλλες για τον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Το φαινόμενο του χουλιγκανισμού ήταν σε έξαρση και για αυτό η Λίβερπουλ είχε εκφράσει την αντίθεση της στην απόφαση της UEFA και της τοπικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας να επιτρέψουν την πώληση εισιτηρίων στην βελγική πρωτεύουσα, κάτι που σήμαινε ότι κάποιοι θα αντάμωναν στην ίδια εξέδρα.
Τα προβλήματα ξεκίνησαν περίπου μία ώρα πριν έναρξη του αγώνα. Τόσο στο κέντρο των Βρυξελλών, όσο και γύρω από το «Χέιζελ», η αστυνομία είχε φέρει εις πέρας την αποστολή της και όλα κυλούσαν ομαλά. Αλλά στις εξέδρες Υ και Ζ, πίσω από τη μία εστία, παραμόνευε η καταστροφή. Οι οπαδοί των δύο ομάδων χωρίζονταν μόνο από ένα μικρό κιγκλίδωμα και ταυτόχρονα η παρουσία ελάχιστης αστυνομικής δύναμης δεν εξασφάλιζε κάτι. Ολα ξεκίνησαν όταν κάποιος πέταξε ένα μπουκάλι. Σύντομα, υπήρξε ανταλλαγή αντικειμένων. Οι αστυνομικοί ήταν ελάχιστοι για να μπορέσουν να σταματήσουν το κακό εν τη γενέσει του. Οι οπαδοί της Γιουβέντους οπισθοχωρούσαν προς τις κάτω σειρές της εξέδρας, στριμώχνοντας όσους βρίσκονταν εκεί. Το χώρισμα με τον αγωνιστικό χώρο υποχώρησε. Οι σκηνές που ακολούθησαν προκαλούν ρίγη ακόμα και σήμερα βλέποντας τις.
Οι στιγμές «πάγωσαν» αρκετούς αστυνομικούς, όπως ομολόγησε αργότερα υψηλόβαθμος αξιωματικός. Χρειάστηκαν ελάχιστα λεπτά πριν αρχίσει να προσφέρεται ιατρική βοήθεια, όμως για 39 ανθρώπους ήταν ήδη αργά. Τα επεισόδια δεν σταμάτησαν εκεί. Η αστυνομία έκρινε σκόπιμο να επιτεθεί σε μερίδα οπαδών της Λίβερπουλ, εξαπολύοντας ανθρωποκυνηγητό στις εξέδρες. Αυτό επέτρεψε σε εκατοντάδες Ιταλούς να εμπλακούν με αποτέλεσμα η κατάσταση να εκτροχιαστεί τελείως. Καθώς ολοένα πλήθαιναν οι αστυνομικές δυνάμεις, ο Τζο Φάγκαν εμφανίστηκε στον αγωνιστικό χώρο κάνοντας έκκληση για ηρεμία. Το ίδιο έπραξαν και κάποιοι παίκτες της Γιουβέντους. Πίσω από την εξέδρα Ζ είχαν στηθεί υπαίθρια πρόχειρα ιατρεία προκειμένου να παρασχεθούν οι πρώτες βοήθειες στους τραυματίες. Η αστυνομία περικύκλωσε τον αγωνιστικό χώρο και μία ώρα και 28 λεπτά μετά την προκαθορισμένη ώρα έναρξης του τελικού οι δύο ομάδες βγήκαν στο γήπεδο. Μία απόφαση της UEFA που καταδικάστηκε από όλους και που είχε ως σκεπτικό πως θα υπήρχε πρόβλημα αν ζητούσε την εκκένωση του γηπέδου χωρίς να γίνει παιχνίδι!
Είναι ολοφάνερο πως ο Ελβετός Ντάινα (αυτός που είχε γίνει αφορμη να τιμωρηθεί η ΑΕΚ το 1979 με την άθλια διαιτησία του στο ματς με τη ρουμανική Αρτζες στο Κύπελλο Πρωταθλητριών) μπήκε στο γήπεδο με μόνη σκέψη να δώσει ότι βοήθεια χρειαζόταν στη Γιούβε, προκειμένου να φύγει με το Κύπελλο. Κάποιοι στην UEFA πίστευαν πως συμψηφίζοντας τις αθώες ψυχές με ένα Κύπελλο θα ήταν η κολυμβήθρα του Σιλωάμ. Οι Ιταλοί ισχυρίζονται, ακόμα και σήμερα, πως δεν ήξεραν για νεκρούς κάτι που επέμενε να λέει και ο Πλατινί, στις φορές που είχα την ευκαιρία να μιλήσω μαζί του.Το ίδιο μου είχε επιβεβαιώσει και ο Πάολο Ρόσι τα χρόνια που ήταν σχολιαστής στην ιταλική τηλεόραση και συναντιόμασταν κυρίως στους τελικούς του UEFA Champions League.
Από την άλλη οι της Λίβερπουλ λένε πως ήξεραν πως υπάρχουν τραυματίες αλλά όχι τον ακριβή αριθμό και ο Τζίμι Μπέγκλιν, ο Άλαν Χάνσεν και ο Ρόνι Γουίλαν μου έχουν πει πως αν ήξεραν πως υπήρχαν νεκροί δεν θα έπαιζαν. Ο εξαιρετικός Ιρλανδός χαφ που ήταν κλειδί στις επιτυχίες της Λίβερπουλ, ήρθε στην Ελλάδα το 1999, όταν ο Λουκάς Σιότροπος, τότε πρόεδρος στον Πανιώνιο τον έφερε προπονητή και οδήγησε τον «ιστορικό» στα προημιτελικά του Κυπέλλου Κυπελλούχων. Σε κάθε μας συζήτηση για τη μαύρη εκείνη νύχτα δεν κρυβόταν πίσω από το δάχτυλο του. «Οι οπαδοί μας έφταιγαν και εκείνο τα Κύπελλο δεν είχε αξία... Απλά έπρεπε να το πάρει χωρίς αγώνα η Γιουβέντους. Κρίμα που δεν ξαναπαίξαμε τα επόμενα χρόνια πάντως σε αυτό το κύπελλο κόντρα στη Μίλαν των Ολλανδών θα ήταν υπέροχη εμπειρία» έλεγε. Ο Μπεγκλιν που τον είδα πάλι στο Κίεβο και μας μίλησε στον ΣΠΟΡ FM πριν το ματς, για εκείνο το βράδυ υπογράμμιζε πως τρεις φορές ετοιμάζονταν για να βγουν στο γήπεδο αλλά τους πήγαιναν πάλι πίσω. «Σε εκείνο τον τεράστιο και κρύο διάδρομο από τα αποδυτήρια μέχρι το χορτάρι στο γήπεδο επικρατούσε απόλυτη σιγή και άκουγες μόνο τις τάπες από τα παπούτσια!» θυμάται...
Το Κύπελλο το πήρε δια χειρός Ντάινα, η «Κυρία» όταν ο Ελβετός διαιτητής υπέδειξε πέναλτι σε ανατροπή του Μπόνιεκ από τον Γκιλέσπι τουλάχιστον ένα μέτρο έξω από την περιοχή της Λίβερπουλ. Πέναλτι το οποίο εκτέλεσε εύστοχα ο Μισέλ Πλατινί (57'). Ακόμα χειρότερη εντύπωση προκάλεσε το ότι ο Γάλλος μέσος, μετά τα όσα είχαν συμβεί στις κερκίδες, πανηγύρισε έξαλλα το τέρμα του και ζήτησε συγγνώμη πολλά χρόνια αργότερα.
Η πρωθυπουργός της Βρετανίας, Μάργκαρετ Θάτσερ, αφού πρώτα ζήτησε από τον πρόεδρο της αγγλικής ομοσπονδίας, Μπέρτ Μίλιτσιπ, να αποσύρει όλες τις ομάδες από τα Κύπελλα Ευρώπης πήρε την ευθύνη να πει πως όλη η ντροπή και όλη η ευθύνη ήταν στους Άγγλους οπαδούς. Η τιμωρία θα κρατούσε τελικά μέχρι το 1990, με τη Λίβερπουλ να επιστρέφει ενάμιση χρόνο αργότερα, το 1991.
Ο Τζο Φάγκαν που ήδη είχε ανακοινώσει, πριν τον τελικό πως θα αποχωρούσε με λυπημένο ύφος που δεν άφηνε παρερμηνείες δήλωνε στη τηλεόραση του BBC: «Χαίρομαι που αποχωρώ αυτό το ποδόσφαιρο του μίσους και της οργής που δεν μου ταιριάζει». Διάδοχος του ως παίκτης- προπονητής θα αναλάμβανε ο Κένι Νταλγκλίς που ένα χρόνο μετά θα οδηγούσε τη Λίβερπουλ στο νταμπλ.
Όσο για εκείνη τη νύχτα, καλό είναι να τη θυμόμαστε όσοι τη ζήσαμε και να τη μαθαίνουν όσοι δεν την πρόλαβαν, γιατί μόνο έτσι δεν θα χρειαστεί να τη βιώσει ξανά στο μέλλον κανείς!
