Όταν η σβάστικα κυμάτισε στο Λονδίνο: το φιλικό ματς Αγγλίας-Γερμανίας του 1935
Μόλις για δεύτερη φορά στην ιστορία τους, Αγγλία και Γερμανία, σαν σήμερα, 83 χρόνια πριν, αντιμετώπιζαν η μια την άλλη, σε μια αναμέτρηση όπου το ποδοσφαιρικό της σκέλος επισκιάστηκε – δυστυχώς – από την γενικότερη περιρρέουσα ατμόσφαιρα του πολιτικού γίγνεσθαι της εποχής…
Ασχέτως του αν πολλοί υποστηρίζουν πως το ποδόσφαιρο ειδικότερα αλλά και ο χώρος του αθλητισμού γενικότερα δεν πρέπει να συνδέεται με την πολιτική, η ίδια η ζωή και η ιστορία έχει αποδείξει πώς κάτι τέτοιο στην πράξη καθίσταται μάλλον αδύνατο…
Σε αρκετές περιπτώσεις το λαοφιλέστερο άθλημα παγκοσμίως έχει περπατήσει χέρι-χέρι με την πολιτική (χωρίς απαραίτητα αυτό να ήταν καλό), και τέτοια περίπτωση αποτελούσε και το φιλικό παιχνίδι της εθνικής ομάδας της Αγγλίας με την αντίστοιχη της ναζιστικής Γερμανίας μια τέτοια μέρα σαν σήμερα, το 1935, στο «Γουάιτ Χαρτ Λέιν» του Λονδίνου.
Ήδη από τον Γενάρη του 1933 το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα του Αδόλφου Χίτλερ είχε καταλάβει την εξουσία στη Γερμανία, με τη μηχανή της ναζιστικής προπαγάνδας από τότε να έχει πάρει… μπρος για τα καλά. Το ποδόσφαιρο φυσικά, όπως γενικότερα και οτιδήποτε σχετίζεται με τον αθλητισμό, λειτουργούσε ως «όχημα» για να περάσει η κυβέρνηση των Ναζί τα δικά τους μηνύματα, αλλά και για να «φτιάχνει» το προφίλ της και εκτός συνόρων.
Δείγμα της επιθετικής πολιτικής της τότε γερμανικής κυβέρνησης, ήταν η αφαίρεση αρκετών βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τους πολίτες εβραϊκής καταγωγής της Γερμανίας, τον Σεπτέμβριο του 1935, μέσω των Νόμων της Νυρεμβέργης, oι οποίοι έθεταν την νομική πλατφόρμα για τον αντισημιτισμό τους.
Οι δυο εθνικές ομάδες, την 4η Δεκεμβρίου του 1935, θα τίθεντο αντιμέτωπες για πρώτη φορά μετά από πέντε χρόνια, όταν και είχαν έρθει ισόπαλες με σκορ 3-3 σε ματς που διεξήχθη στο Βερολίνο. Στο καθαρά ποδοσφαιρικό πλαίσιο, για την Αγγλία, που ακόμα… σνόμπαρε τα Παγκόσμια Κύπελλα της ΦΙΦΑ, ήταν μια ευκαιρία να συνεχίζουν να δείχνουν πως παραμένουν κορυφαίοι ως οι… πρωτεργάτες του αθλήματος, αλλά και για τη Γερμανία, το διακύβευμα δεν ήταν μικρό, δεδομένου ότι οι ποδοσφαιριστές της Γερμανίας έπρεπε να αποδείξουν πως μπορούσαν να κοντράρουν μια από τις μεγάλες δυνάμεις της Γηραιάς Ηπείρου.
Το παιχνίδι, κατόπιν υποδείξεως των Γερμανών, αποφασίστηκε να γίνει στο «Γουάιτ Χαρτ Λέιν», με την εν λόγω επιλογή να μην είναι φυσικά τυχαία. Ουσιαστικά αποτελούσε μια προκλητική απόφαση, καθώς σε αρκετές περιοχές του βόρειου Λονδίνου, όπως και γύρω από την έδρα της Τότεναμ, ζούσε μεγάλη μερίδα της εβραϊκής κοινότητας της πόλης, ενώ πολλοί εξ αυτών υποστήριζαν και τους «spurs». Η απόφαση των Άγγλων να δεχθούν, έφερε με τη σειρά της διαδηλώσεις από τους Εβραίους αλλά και από εργατικά συνδικάτα που αντιδρούσαν κόντρα στο Ναζισμό.
Μάλιστα, με τον ερχομό πολλών χιλιάδων Γερμανών φιλάθλων στο Λονδίνο με αφορμή το πολύκροτο αυτό παιχνίδι, μεγάλες αστυνομικές δυνάμεις κινητοποιήθηκαν ώστε να μην υπάρξουν προβλήματα με την παρουσία τους και την προσωρινή δραστηριοποίηση τους στην αγγλική πρωτεύουσα. Παράλληλα, διαδηλώσεις κατά του φιλικού αγώνα άρχισαν από τους σιδηροδρομικούς σταθμούς και κατέληξαν στο γήπεδο, με αποτέλεσμα την παρέμβαση της αστυνομίας, που φρόντιζε να καταστρέψει πανό και κάθε είδους φυλλαδίων με συνθήματα όπως «Στόχος μας η ειρήνη, στόχος του Χίτλερ ο πόλεμος» και «Κρατήστε τον αθλητισμό καθαρό, πολεμήστε τον φασισμό», γραμμένα στα γερμανικά.
Οι συλλήψεις δεν έλειψαν, όπως και οι συγκρούσεις με φιλοναζί Άγγλους που είχαν ζωγραφίσει δύο τεράστιες σβάστικες σε πινακίδες κοντά στο γήπεδο και φώναζαν παράλληλα συνθήματα κατά των Εβραίων.
Δέκα χιλιάδες Γερμανοί ταξίδεψαν και πήραν τη θέση τους στο «Γουάιτ Χαρτ Λέιν», ενώ συνολικά το ταξίδι τους, αν και δεν ήταν εύκολο να συμβεί με τα δεδομένα της τότε εποχής, διοργανώθηκε και χρηματοδοτήθηκε από το ναζιστικό κίνημα «Ισχύς μέσω Χαράς». Κατά την παρουσία των δυο ομάδων, από τα μεγάφωνα του γηπέδου έπαιξε το εμβατήριο των Ναζί («Deutschland uber Alles»), ενώ οι Γερμανοί διεθνείς ύψωσαν το χέρι τους για να αναπαραστήσουν τον ναζιστικό χαιρετισμό.
Εκτός των άλλων, μαζί με την αγγλική σημαία που ανέμιζε εκείνη την ημέρα στο αγγλικό γήπεδο, δίπλα της βρισκόταν και αυτή των φιλοξενούμενων που έφερε τη σβάστικα, μεσίστια, λόγω του ότι την αμέσως προηγούμενη μέρα είχε πεθάνει η πριγκήπισα Βικτόρια στο Λονδίνο. Βρίσκοντας την ευκαιρία την ώρα που η προσοχή των αστυνομικών ήταν στραμμένη στον αγωνιστικό χώρο, ο Έρνι Γούλεϊ, φίλαθλος της Τότεναμ, επιχείρησε να κατεβάσει τη σημαία κόβοντας με μαχαίρι του σκοινί της. Καθώς κατέβαινε βέβαια συνελήφθη, τονίζοντας πως «…αυτή η σημαία μισείται σε αυτή τη χώρα».
Στο καθαρά αγωνιστικό κομμάτι, η Αγγλία δεν δυσκολεύτηκε να επικρατήσει με 3-0 ( με δυο γκολ του Τζορτζ Κάμσελ και ένα ακόμα του Κλιφ Μπάστιν) των Γερμανών, που αγωνίστηκαν με σαφείς αμυντικές προθέσεις και χωρίς να… ξεφύγει το σκορ, κόντρα σε μια εμφανώς καλύτερη ομάδα απέναντι τους. Με το σφύριγμα της λήξης, οι Άγγλοι φίλαθλοι χειροκρότησαν τους παίκτες αλλά και τους φιλοξενούμενους οπαδούς, με τον Τύπο της χώρας να αποθεώνει την επόμενη μέρα τους ποδοσφαιριστές και των δυο ομάδων για τον ήρεμο τρόπο που κύλησε το παιχνίδι. Παρά την ήττα, η γερμανική πλευρά είχε κερδίσει θετικές εντυπώσεις στο Νησί, πετυχαίνοντας ουσιαστικά τον σκοπό της…
Οι δυο πλευρές όμως είχαν συμφωνήσει και για δεύτερο ματς, ως άτυπο επαναληπτικό, που θα γινόταν επί γερμανικού εδάφους. Συνέβη εντέλει τον Μάιο του 1938, με την Αγγλία να κερδίζει εκ νέου, με σκορ 6-3. Κάτι που πάντως μικρή σημασία είχε, αφού κάποιους μήνες μετά, και συγκεκριμένα την 3η Σεπτεμβρίου 1939, δυο μέρες μετά την εισβολή των Ναζί στην Πολωνία, η Αγγλία – μαζί με τη Γαλλία – θα κήρυττε τον πόλεμο στη Γερμανία, έναν πόλεμο που όμοιο του δεν είχε γνωρίσει μέχρι τότε η ανθρωπότητα…
Χρήστος Γραβιάς
