Η στρεβλή αγορά είναι πρόβλημα χωρίς ελέγχους για όλους, αλλά όχι τωρινό, αφού ξεκίνησε στον 19ο αιώνα!
Αρκετούς τους ξάφνιασε η ανακοίνωση πως η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ έπρεπε να ενημερώσει το χρηματιστήριο στη Νέα Υόρκη σχετικά με την απόφασή της ν' απολύσει τον Τεν Χαγκ, αλλά και να πληρώσει τη ρήτρα για τον Αμορίν (όπως σωστά προφέρεται ο Πορτογάλος τεχνικός, αφού το m είναι n στην προφορά στη γλώσσα τους) και φυσικά αυτό ισχύει σε όσες ομάδες είναι μέσα στη διαδικασία αυτή. Και η ενημέρωση αποτελεί επίσης υποχρέωση των εταιρειών που ελέγχουν ομάδες, ακόμα και αν απευθείας οι σύλλογοι μπορεί να μην είναι οι ίδιοι στο χρηματιστήριο αξιών. Είμαστε σε μία στρεβλή αγορά πάντως, και θα σας εξηγήσω παρακάτω τι εννοώ, αφού όλες οι ομάδες δε λειτουργούν με τους ίδιους κανόνες ως ανώνυμες εταιρείες, κάτι που άρχισε στραβά από τον 19ο αιώνα!
Γράφει ο Maverick
Ενώ μπορεί να υπάρχουν συζητήσεις σχετικά με την μεγαλύτερη ομάδα στην Αγγλία από πλευράς τίτλων ή φόρμας, δεν υπάρχει αμφιβολία για το ποια έχει το πιο ισχυρό brand. Οι "Κόκκινοι Διάβολοι" Ιδιοκτησίας των αδελφών Γκλέιζερ (που είναι Αμερικανοί) και του 27,7% της INEOS του σερ Τζιμ Ράτκλιφ είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο της Wall Street και κάθε κίνηση, πρόσληψη ή απόλυση πρέπει να έχει γίνει μετά από ενημέρωση, ειδικά σε περιπτώσεις πολλών χρημάτων. Από πληροφορίες βάσει της ενημέρωσης που έγινε, φαίνεται πως ο Ολλανδός προπονητής πήρε περίπου 14,7 εκατομμύρια λίρες αποζημίωση και αυτό μπορεί να επιβάρυνε άμεσα τα ταμεία. Αλλά η καλοκαιρινή επέκταση του συμβολαίου για έναν επιπλέον χρόνο, να σας εξηγήσω πώς βοήθησε, αν και μεγάλωσε την αποζημίωση, στο να απλώσει σε μεγαλύτερο διάστημα η αποπληρωμή και αυτό βοηθάει στο FFP.
Η έννοια της χρηματοδότησης και της εκμετάλλευσης των ποδοσφαιρικών συλλόγων με την παρουσία στο χρηματιστήριο, σίγουρα βοηθάει να πάρεις δάνεια όπως έκανε ο Λίβι με την Τότεναμ για τη δημιουργία του πιο σύγχρονου γηπέδου ποδοσφαίρου στην Ευρώπη που φυσικά φιλοξενεί και άλλες δραστηριότητες Σε άλλες περιπτώσεις χρειάζεται για άντληση κεφαλαίων, για καινοτόμες προσεγγίσεις για την αξιολόγηση και την ανάπτυξή τους, όπως έκανε η Λάτσιο στο νέο προπονητικό της κέντρο.
Φυσικά δεν είναι όλα ρόδινα. Έγινε μεγάλη κουβέντα στην Τουρκία το καλοκαίρι όταν η Φενέρμπαχτσέ, που όπως και η Γαλατάσαράι ειναι στο τουρκικό χρηματιστήριο, δεν ενημέρωσε πως συζητούσε με τον Μουρίνιο και η μετοχή άρχιζε να ανεβαίνει.
Αυτό ήταν μία κλασσική περίπτωση χειραγώγησης για αυτούς που ξέρουν από οικονομικά αλλά στην Τουρκία μπήκε αμέσως στο αρχείο η ιστορία με το που ξεκίνησε η οποιαδήποτε έρευνα!
Οι ποδοσφαιρικές ομάδες μπήκαν στο χρηματιστήριο στη δεκαετία του '80 στην Αγγλία με σημαιοφόρο την Τότεναμ το 1983 κίνηση που ξάφνιασε και ακολούθησαν στη δεκαετία του '90 ομάδες σε Γαλλία και Ιταλία.
Εδώ αρχίζει η μεγάλη μας κουβέντα σχετικά με το που έχει οδηγηθεί όλο το σύστημα. Το ποδόσφαιρο στη Βρετανία θεωρεί ότι αξίζει μεγάλη αναγνώριση για την προσπάθειά του να βελτιώσει την άθλια εικόνα του στα '70s και τα '80s με επεισόδια των χούλιγκανς.
Η ανακατασκευή των γηπέδων του, η ανάπτυξη εμπορικών δραστηριοτήτων, η επίτευξη κερδοφόρων συμφωνιών τηλεοπτικών δικαιωμάτων και προσέλκυση συναρπαστικών ξένων στο βρετανικό ποδόσφαιρο ήταν η μια πλευρά.
Ωστόσο, ένα ολοένα και πιο έντονο στοιχείο στην ποδοσφαιρική κοινότητα είναι η άλλη πλευρά που αρχίζει να εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για όσα έχουν γίνει στο άθλημά τους.
Στα μάτια τους, η εμπορευματοποίηση του παιχνιδιού έχει πάει πολύ μακριά. Με την επιδίωξη μεγαλύτερων κερδών από τις ομάδες, η εκμετάλλευση των φιλάθλων έχει αυξηθεί. Η επιρροή της τηλεόρασης έχει γίνει πολύ ισχυρή, με τους καναλάρχες, αντί για την Λίγκα, να αποφασίζουν συχνά πότε και πού παίζουν οι ομάδες τους αγώνες τους, αδιαφορώντας για την δυσχέρεια μετακίνησης των φιλάθλων. Η μετατροπή των ομάδων από ιδιωτικές εταιρείες σε δημόσιες, εισηγμένες στο χρηματιστήριο, επιχειρήσεις αναψυχής έχει αναγκάσει τις ομάδες να θέτουν τα συμφέροντα των μετόχων και των μερισμάτων τους πάνω από τα συμφέροντα των υποστηρικτών.
Ίσως η μεγαλύτερη ανησυχία είναι ότι η βάση του αθλήματος - οι εργατικές κοινότητες των μεγάλων βιομηχανικών πόλεων των Midlands, του Μάντσεστερ και του Λίβερπουλ, του βορειοδυτικού, του βορειοανατολικού και του νότιου Yorkshire, Σέφιλντ και Λιντς όπως και η βορειοανατολική Αγγλία (Νιούκαστλ – Σάντερλαντ και Μίντλεσμπρο) έχουν προσφέρει τη στήριξη για τις επαγγελματικές ομάδες, αλλά είναι σταδιακά περιθωριοποιημένη.
Το αυξανόμενο κόστος των εισιτηρίων, των προϊόντων της ομάδας και η ανάγκη για συνδρομή σε τηλεοπτικά κανάλια καθιστά το ποδόσφαιρο απλησίαστο για τους εργαζόμενους φιλάθλους.
Η απογοήτευση έχει εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους. Έχουν γραφεί αρκετά σοβαρά βιβλία από το 1997 ακόμα ή το 2001 για το θέμα, με πιο καταξιωμένη την λεπτομερή κριτική του David Conn για την εμπορευματοποίηση του ποδοσφαίρου, The Football Business: Fair Game in the '90s? και το καταπληκτικό του Ed Horton για την απληστία στο παιχνίδι, Moving the Goalposts. Οι εκατοντάδες φωνές οπαδών μέσω εκπομπών των συλλόγων σε όλη τη χώρα έχουν επίσης δώσει φωνή στην αίσθηση απογοήτευσης των φιλάθλων!
Στη σύγχρονη εποχή, πρέπει πάντως να καταλάβουμε πως πολλές ποδοσφαιρικές ομάδες, έχοντας αναγνωρίσει τη σύγκλιση του αθλητισμού και της επιχειρηματικότητας, προχωρούν στην εισαγωγή τους στο χρηματιστήριο και κλασσικά παραδείγματα είναι ομάδες όπως η Γιουβέντους, η Άρσεναλ ακόμα και η Ντόρτμουντ που είναι η μόνη γερμανική.
Αυτές οι ομάδες δεν αξιολογούνται μόνο βάσει των νικών ή των τίτλων που κατακτούν, αλλά και με βάση την οικονομική τους δύναμη και την ικανότητά τους να προσελκύουν επενδύσεις.
Η ένταξη ομάδων στο χρηματιστήριο συχνά συνδέεται με την ανάγκη για χρηματοδότηση και ανάπτυξη. Υπάρχουν φυσικά περιπτώσεις, όπως του Πέρεθ στη Ρεάλ που είναι μια κατηγορία μόνος του. Αυτός μπορεί να βγει στην αγορά και να βρει χρηματοδότες κυρίως από την Αμερική και από τις τράπεζες, όπως έφτιαξε το καινούργιο στάδιο στην Μαδρίτη, αλλά εκεί μιλάει πάρα πολύ και η δυναμική της ομάδας ανεξαρτήτως αν είναι ή δεν είναι σε κάποιο χρηματιστήριο.
Όμως, η χρηματιστηριακή αξία μιας ομάδας δεν μπορεί να αποτυπωθεί απλώς με μια νίκη στο γήπεδο. Πολλές φορές, οι μετοχές μιας ομάδας μπορεί να υποστούν πτώση παράλληλα με επιτυχίες στο αθλητικό πεδίο.
Η ψυχολογία των επενδυτών και η γενικότερη συγκυρία στην αγορά είναι δύο παράγοντες που επηρεάζουν σημαντικά την αξία των μετοχών.
Οι ποδοσφαιρικές επιτυχίες ή αποτυχίες έχουν άμεσο αντίκτυπο στη δημόσια εικόνα μιας ομάδας, αλλά οι μεταβολές στις μετοχές μπορεί να αντανακλούν και άλλες εξωτερικές αφετηρίες, όπως οικονομικές κρίσεις ή τάσεις στην αγορά.
Για παράδειγμα, κατά την περίοδο της πανδημίας COVID-19, πολλές ποδοσφαιρικές ομάδες είδαν να πέφτουν οι μετοχές τους, παρά τις αθλητικές επιδόσεις που παρέμειναν σχετικά σταθερές. Χάθηκαν χρήματα από μία περίοδο που δεν πήγαινε κόσμος στα ματς, αλλά η αξία μιας ομάδας δεν καθορίζεται από το cash flow πάντα.
Πέρα από τις απλές νίκες και ήττες, οι ποδοσφαιρικές ομάδες επηρεάζονται και από τη στρατηγική διοίκησης που ακολουθούν. Μια ομάδα που επενδύει σε νέους παίκτες με προοπτική και έχει επιτυχημένη ακαδημία, μπορεί να έχει καλύτερες προοπτικές στο χρηματιστήριο, ακόμη και αν οι τρέχουσες αθλητικές επιδόσεις δεν είναι εξαιρετικές. Στον αντίποδα, ομάδες που στηρίζονται σε βραχυπρόθεσμες στρατηγικές και δεν επενδύουν στη διαχείριση των ταλέντων τους μπορεί να δουν τις μετοχές τους να καταρρέουν, ακόμη κι αν κερδίζουν τίτλους.
Φυσικά πρέπει να υπολογίσουμε ειδικά για τις ομάδες στην Αγγλία και στη Γαλλία πως τα τελευταία χρόνια υπάρχουν και οι επενδύσεις από την μέση Ανατολή και τα χρήματα των Αράβων δεν μπαίνουν σε διαδικασία ανάλυσης γιατί δεν έχουν την ίδια δυναμική οι σχέσεις αποτελέσματος και εξόδου.
Το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία, δεν ρίχνει τα χρήματα στις ομάδες για να περιμένει ως επένδυση, όπως κάνουν οι Αμερικανοί να ανέβει η αξία μίας μετοχής και κακά τα ψέματα για αυτούς τα χρήματα έχουν εντελώς διαφορετική σημασία απ' ότι για τον δυτικό κόσμο.
Αυτό που δεν μπορεί να κατανοήσει εύκολα κάποιος είναι πως πάντα ήταν στρεβλή η αγορά από την αρχή του ίδιου του ποδοσφαίρου πριν 150 χρόνια. Οι ομάδες του βορρά τότε στην Αγγλία μέσα στην βιομηχανική επανάσταση είχαν ανθρώπους που είχαν χρήματα και μπορούσαν από τις φτωχές περιοχές της Βρετανίας, παράδειγμα την Σκωτία, να κατεβάζουν καινούργιους παίκτες που υποτίθεται τους έφερναν ως εργαζόμενους. Κάποιες άλλες ομάδες, στο Λονδίνο για παράδειγμα ήταν πιο ευγενείς και με τα χρόνια είχαν χρήματα και ξεχώρισαν αρπάζοντας ακόμα και προπονητές από αντιπάλους!
Η κατανόηση αυτών των παραμέτρων είναι ζωτικής σημασίας για να δούμε και να κρίνουμε την όποια αξία μιας ποδοσφαιρικής ομάδας στο σύγχρονο επιχειρηματικό περιβάλλον.
Ποτέ δεν θα μπορέσουν όλοι να είναι στο ίδιο επίπεδο. Άλλοι θα ανήκουν σε ιδιοκτήτες που θα λειτουργούν πλήρως επιχειρηματικά κυρίως αυτοί που έχουν Αμερικανούς μετόχους και άλλοι θα έχουν κάποιους που θέλουν να ξοδεύουν δίχως έλεγχο, συνήθως οι Άραβες.
Άλλες θα έχουν κάποιον σαν τον Πέρεθ που θεωρεί ότι είναι πάνω από οποιαδήποτε λογική και νόμο, άλλες θα έχουν μετόχους τον κόσμο, αλλά και τεράστιες εταιρείες.
Έτσι ήταν, έτσι είναι και έτσι θα είναι ουσιαστικά πάντα.
Συμπερασματικά, ξεκίνησα από ένα παράδειγμα που αφορά το πώς σωστά πρέπει να λειτουργεί μια εταιρεία εισηγμένη και να ενημερώνει τους μετόχους, αλλά θέλω να επισημάνω πώς είναι μια στρεβλή αγορά. Θα μπορούσε να γίνει πραγματική κουβέντα μόνο εάν όλες οι ποδοσφαιρικές ομάδες ήταν εισηγμένες στο χρηματιστήριο και είχαν τους ίδιους κανόνες.
Θα μπορούσε να γίνει επίσης η ίδια κουβέντα αν όλες οι ομάδες ανήκαν σε Άραβες και σε εκείνη την περίπτωση θα μπορούσες να πεις "ξοδέψτε όσο θέλετε και όποιος αντέξει".
Υπάρχει μία ερμαφρόδιτη κατάσταση ωστόσο που άλλες ομάδες λειτουργούν με καθαρά οικονομικά κριτήρια, άλλες λειτουργούν με καθαρά αθλητικά κριτήρια κι άλλες λειτουργούν με καθαρά συνθήκες επιδείξεις και στο τέλος της ημέρας αυτό το πράγμα είναι ένας αχταρμάς που πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν έχει καμία σχέση και δεν μπορεί να έχει με το ποδόσφαιρο του 1880.
Ούτε με του 1930, του 1950, ούτε καν του 1980. Ας το αποφασίσουμε και ας προχωρήσουμε.
